Het belang van duidelijke afspraken over de auteursrechten bij softwareontwikkeling door o.a. zzp’ers en softwarebedrijven die gevestigd zijn buiten Nederland. Ben jij wel de auteursrechthebbende?

Auteursrechten op software

Als je software laat ontwikkelen, is één van de belangrijkste afspraken in de onderlinge relatie wie de auteursrechten op de software krijgt. In Nederland is in principe de maker van de software de auteursrechthebbende, maar via de specifieke relatie met de softwareontwikkelaar of via de ontwikkelingsovereenkomst wordt van deze hoofdregel vaak afgeweken. Bij werkgever-werknemer-relaties gelden andere regels dan bij het inzetten van zzp’ers of andere externe partijen.

In deze blog wordt gekeken of bij het inschakelen van buitenlandse softwareontwikkelaars dezelfde auteursrechtelijke moeilijkheden bestaan als in Nederland. Kan je gewoon leunen op de daar geldende auteursrechtregels of kun je net zoals in Nederland beter aparte juridische afspraken maken? Als voorbeeld zullen we hier Amerikaans auteursrecht nemen.

Auteursrechten bij externe softwareontwikkeling

In Nederland is de maker van een werk – of het nou een kindertekening of een Van Gogh is, de complete broncode of een kleine update betreft – de auteursrechthebbende: alleen hij mag het werk verveelvoudigen en exploiteren. Deze hoofdregel staat in artikel 2 van de Auteurswet. Als deze maker een werknemer is, die op basis van een arbeidsovereenkomst werken maakt voor zijn werkgever (zoals bij een softwareontwikkelaar), dan is niet de werknemer maar de werkgever de auteursrechthebbende. Deze regel staat in artikel 7 van de Auteurswet en geldt alleen wanneer tussen werkgever en werknemer een arbeidsovereenkomst bestaat. Zzp’ers en andere externe partijen vallen uitdrukkelijk niet onder deze regel. Daarom moeten in zulke gevallen duidelijke afspraken gemaakt worden over de auteursrechten, iets wat je bij softwareontwikkelingscontracten veel ziet terugkomen.

Amerikaans auteursrecht

In het Amerikaanse auteursrecht gelden vergelijkbare regels. Ook daar is de hoofdregel dat de maker van een werk de auteursrechthebbende is. Net zoals in Nederland is een uitzondering hierop de werkgever-werknemer relatie. Ook daar wordt de werkgever auteursrechthebbende als de maker zijn/haar werknemer is. De centrale juridische term is hier ‘a work made for hire’: als een werk kan worden aangeduid als een ‘work made for hire’, dan geldt de hoofdregel niet. De werkgever/opdrachtgever is dan de auteursrechthebbende.

Work made for hire

Het is binnen softwareontwikkelingscontracten onder Amerikaans recht dus erg belangrijk dat de software valt onder de ‘work made for hire’-regels. Volgens de Amerikaanse Auteurswet is hiervan in twee gevallen sprake. In het eerste geval moet de software gemaakt zijn door een werknemer binnen de kaders van zijn arbeidsfunctie: als iemand bij een bedrijf werkt om software te ontwikkelen, is het bedrijf de auteursrechthebbende. Dit komt op hetzelfde neer als artikel 7 van de Nederlandse Auteurswet.

Het tweede geval kom je daarentegen niet tegen in het Nederlandse auteursrecht. Om als ‘work made for hire’ te worden aangemerkt moet de software ten eerste “specially ordered or commissioned” zijn – met andere woorden: specifiek in opdracht gemaakte software of maatwerksoftware. Verder moeten de partijen expliciet schriftelijk overeenkomen dat de gemaakte software als ‘work made for hire’ moet worden beschouwd. Ten slotte moet de software vallen binnen één van de categorieën, die in de Amerikaanse Auteurswet genoemd worden, waarvan slechts ‘de bijdrage aan een collectief werk’ en ‘de compilatie’ voor softwareontwikkeling van belang zijn. Als deze drie voorwaarden zijn vervuld, dan kan de relatie tussen de softwareontwikkelaar en de opdrachtgever toch onder de ‘work made for hire’-regels vallen, ondanks dat er niet sprake is van een arbeidsrelatie. In dat geval is niet de ontwikkelaar de auteursrechthebbende, maar diegene die de software “ordered or commissioned” heeft.

Aanvullende juridische afspraken noodzakelijk

Dit tweede geval lijkt de perfecte uitkomst te zijn voor softwareontwikkeling door zzp’ers. Maar zoals je ziet, is software niet als aparte categorie in de bovenstaande opsomming opgenomen en is het ook moeilijk om software onder één van deze categorieën te scharen. Hoewel er een tweetal rechtszaken zijn, waarin een rechter software als compilatie respectievelijk bijdrage aan een collectief heeft aangemerkt, is het onverstandig om op de wettelijke regels van het Amerikaanse auteursrecht te leunen. En er vanuit te gaan dat een contractuele relatie met een softwareontwikkelaar zomaar onder de ‘work made for hire’-regels vallen, zelfs als duidelijk sprake is van maatwerksoftware. Nadere juridische afspraken zijn dus verstandig en noodzakelijk.

Adviezen voor softwareontwikkeling door zzp’ers onder Amerikaans recht

Als je graag wilt dat jouw relatie met een Amerikaanse softwareontwikkelaar onder de ‘work made for hire’-regels valt en tegelijkertijd dat de situatie ten aanzien van de auteursrechten goed geregeld is om ongewenste auteursrechtelijke claims van je softwareontwikkelaar te voorkomen, moet je goed nadenken over de volgende zaken.

1. Voldoe aan de voorwaarden van de ‘work made for hire’-regels

Kom expliciet overeen met de softwareontwikkelaar dat de te ontwikkelen software aangemerkt wordt als ‘work made for hire’.En sluit in je softwareontwikkelingsovereenkomst qua taalgebruik zoveel mogelijk aan bij de ‘work-made-for-hire’ terminologie. Hierdoor wijs je er expliciet op dat de auteursrechten op het softwareproduct bij jou liggen en dat de gemaakte software als ‘work made for hire’ moet worden beschouwd. Realiseer je overigens dat het vallen onder de ‘work made for hire’-regels arbeidsrechtelijke en belastingtechnische consequenties kan hebben.

2. Regel ondanks de aard van de relatie toch iets ten aanzien van de auteursrechtoverdracht

Neem in je contract een verplichting voor je softwareontwikkelaar op. Die erop neerkomt dat alle auteursrechten, die tijdens de contractuele relatie kunnen ontstaan, daadwerkelijk worden overgedragen. Hierdoor zorg je ervoor dat het gehele auteursrecht – zowel de openbaarmakings- als exploitatierechten – wordt overgedragen voor zover dat nog niet heeft plaatsgevonden. Ook  ondervang je hiermee de mogelijkheid, dat de rechter de softwareovereenkomst niet als ‘work-made-for-hire’ aanmerkt.

3. Definieer duidelijk waar de over te dragen auteursrechten betrekking op hebben

Geef in de overeenkomst of in een extra bijlage een duidelijke omschrijving van het softwareproduct, zodat achteraf geen discussie kan ontstaan over welke auteursrechtelijk beschermde onderdelen zijn overdragen. Vergeet in dit kader niet dat ook (de rechten op) de bijbehorende technische documentatie, gebruiks- en installatiehandleidingen worden overgedragen.

4. Neem een extra vangnetbepaling op

Merk het softwareproduct in het softwareontwikkelingscontract aan als geheime informatie of sluit een geheimhoudingsovereenkomst (een NDA) met de ontwikkelaar. Zo heb je naast de auteursrechtelijke bepalingen altijd nog een geheimhoudingsbeding of -overeenkomst om op terug te vallen.

Advies en begeleiding door De IT-Jurist bij software development

Zoals je hierboven ziet, geeft het voorbeeld uit het Amerikaanse recht aan dat bij softwareontwikkeling door zzp’ers duidelijke juridisch afspraken gemaakt moeten worden en dat leunen om het auteursrecht niet altijd tot de gewenste uitkomst zal leiden. Om de situatie ten aanzien van de auteursrechten op software (en andere intellectuele eigendomsrechten) goed te regelen, is het verstandig om De IT-Jurist daarbij in te schakelen. Wij bekijken dan allereerst wat precies door je ontwikkelaar is ontwikkeld en hoe dat terugkomt in jullie contract. Gaat het om het complete product, of alleen om bepaalde (maatwerk)modules?

Nadat duidelijk is wát het onderwerp is van je contract met de externe softwareontwikkelaar, bekijken we hoe jouw relatie met deze ontwikkelaar juridisch aangemerkt wordt of dient te worden. Gaat het om een werkgever-werknemer relatie of toch om een zzp’er of een andere externe partij? In het eerste geval bekijken we of de juiste juridische afspraken zijn gemaakt, maar ook in het laatste geval kan De IT-Jurist je helpen om de huidige en toekomstige auteursrechten bij de juiste partij te leggen.

Uiteindelijk kunnen wij voor jou een softwareontwikkelingsovereenkomst opstellen (of een bestaande reviewen en waar nodig aanpassen) en zo nodig een auteursrechtoverdracht met de softwareontwikkelaar regelen. Vanzelfsprekend kunnen wij ook voor toekomstige gevallen een passend contract opstellen.

Lees onze blogs Checklist overdragen van software en Hoe draag je auteursrechten op software over? als je meer wilt weten over auteursrechtoverdracht.

Wil je meer weten over het auteurschap bij softwareontwikkelingsovereenkomsten (of bij andere contractsvormen)? Neem dan contact met ons op.