Het auteursrecht op software is één van de belangrijkste juridische kwesties: het bepaalt grotendeels de waarde van een onderneming en zonder deze auteursrechten kan je weinig doen met de software. Het maken van de juiste afspraken met ingehuurde ontwikkelaars is essentieel – zoals we eerder hebben gezegd – maar hoe zit dat eigenlijk met de eigenaar van de onderneming? In deze blog gaan we hierop in.
De standaardregel in het auteursrecht is dat degene die een auteursrechtelijk beschermd werk maakt, de auteursrechthebbende is. In onze blogreeks over bijzondere auteursrechthebbenden hebben wij een aantal belangrijke uitzonderingen op deze standaardregel besproken:
- Opdrachtgeversauteursrecht – Artikel 6
- Werkgeversauteursrecht – Artikel 7
- Openbaarmakingsauteursrecht – Artikel 8
Een belangrijk onderwerp is echter niet aan bod gekomen: wat als de eigenaar van de onderneming zelf een auteursrechtelijk beschermd werk maakt? Liggen de auteursrechten dan bij de onderneming of bij de eigenaar als privépersoon?
Auteursrechten en de managementovereenkomst
In een zaak bij de Rechtbank Den Haag werd deze vraag behandeld. Het ging om een kledingontwerp-bedrijf en één van haar bestuurders die tegenover elkaar stonden. Deze bestuurder had namelijk kleding uit een uit de handel genomen collectie onder eigen naam op de markt gebracht. Volgens het bedrijf werd hiermee inbreuk gemaakt op haar auteursrechten op deze kledingontwerpen en zij vordert dat er wordt gestopt met het verhandelen van deze kleding. De bestuurder stelde daarentegen dat niet het bedrijf maar hij als feitelijk maker de auteursrechthebbende is. Een belangrijk detail is dat de bestuurder een managementovereenkomst had gesloten met het bedrijf waarin stond dat de bestuurder “verantwoordelijk is voor het creatieve deel van de vennootschap” is en “de titel creatief directeur [zal] dragen”.
In deze zaak komt duidelijk naar voren dat er onduidelijkheid kan zijn over wie de auteursrechten toekomen op door een bestuurder dan wel manager gemaakte werken. Is het de feitelijke maker op basis van de hoofdregel uit artikel 4 Auteurswet of is er sprake van een uitzondering op deze regel? Hoewel de bestuurder via de managementovereenkomst is aangenomen als creatief directeur betekent dit volgens de rechter niet dat hiermee ook auteursrechten op gemaakte werken worden overgedragen naar het bedrijf: het is slechts een algemene opdracht “om te zorgen voor het management en de directievoering” van het bedrijf. Een managementovereenkomst moet dus expliciet zeggen dat er auteursrechten worden overgedragen, maar ook wat precies het onderwerp is van de auteursrechtoverdracht. Dit wordt ook wel het bepaalbaarheidsvereiste genoemd en vormt vaak een valkuil bij de overdracht van auteursrechten.
Een andere belangrijke uitzondering, het werkgeversauteursrecht van artikel 7 Auteurswet, biedt in deze zaak ook geen uitkomst voor het kledingbedrijf. Voor deze uitzondering moet er sprake zijn van een arbeidsovereenkomst, die gericht is op het maken van de auteursrechtelijk beschermde werken. Het is nog maar de vraag of elke managementovereenkomst aan te merken is als arbeidsovereenkomst, maar in ons voorbeeld is de bestuurder niet aangenomen om werken te maken. De bestuurder is immers niet aangenomen als ‘kledingontwerper’, maar als creatief leidinggevende.
Verder had een beroep op het openbaarmakingsauteursrecht van artikel 8 Auteurswet door het bedrijf ook geen succes. Als een werk rechtmatig openbaargemaakt wordt onder naam van een organisatie wordt niet de feitelijke maker (de bestuurder) maar de organisatie als auteursrechthebbende aangemerkt. Voorwaarde is wel dat de naam van de feitelijke maker niet genoemd mag worden: anders is artikel 8 niet van toepassing! In ons voorbeeld was overduidelijk dat de bestuurder meerdere keren bij naam werd genaamd als “The designer”, zelfs in persuitingen van het kledingbedrijf zelf. Een beroep op het openbaarmakingsauteursrecht strandde dus bijna onmiddellijk.
De managementovereenkomst op allerlei terreinen
Het voorbeeld uit de rechtspraak zag op de auteursrechten op kledingontwerpen, maar deze uitspraak is natuurlijk ook op veel andere gebieden van toepassing. Bij softwareontwikkeling, zeker bij startups en de kleinere organisaties, komt het veelvuldig voor dat de eigenaar van de onderneming zelf ook allerlei onderdelen ontwikkelt. Bij een latere overdracht of inbreng in een IE-holding wordt er dan vanuit gegaan dat alle auteursrechten centraal bij de onderneming liggen, terwijl dat vaak niet het geval blijkt te zijn. Een overnemende partij heeft dan vanuit het auteursrecht gezien niet de rechten en bevoegdheden overgenomen, die wel essentieel zijn voor het verdere ontwikkelen en exploiteren van het programma.
Net als in ons voorbeeld is het rekenen/leunen op het openbaarmakingsauteursrecht uit artikel 8 Auteurswet zeer risicovol, omdat er al heel snel sprake is van naamvermelding van de feitelijke maker. Ook het werkgeversauteursrecht van artikel 7 Auteurswet biedt weinig zekerheid. Een goede IE-bepaling in de managementovereenkomst voorkomt daarom veel onduidelijkheid achteraf.
Advies of hulp nodig?
Heb jij recent software ontwikkelt en twijfel je of de auteursrechten op de software bij de onderneming komen te liggen? Heeft een mede-eigenaar van jullie onderneming software(onderdelen) ontwikkeld zonder specifieke afspraken over het auteursrecht? Of ben je van plan om een onderneming op te richten en ben je benieuwd welke afspraken over het auteursrecht gemaakt moeten worden?
Onze juristen van De IT-Jurist kunnen bestaande afspraken beoordelen of helpen met het opstellen en vastleggen van passende juridische afspraken inzake auteursrechten. Heb je interesse in advies over deze materie of wil je meer weten over onze werkwijze? Neem dan gerust contact op.